شیوه های مختلف اوج گیری در تلاوت

به نام خدا

آشنایی با شیوه های مختلف اوج گیری قاریان مصری در تلاوت

مقدمه:

در دنیای تلاوت قرآن به شیوه جذاب مصریان، تکنیک های صوتی و لحنی بسیاری وجود دارد که توسط قراء بزرگ مصرمورد استفاده قرار گرفته است ولی تاکنون به قاریان کشورمان معرفی نشده است.

در این مطلب قصد داریم به معرفی شیوه های اوج گیری متداول و شیوه هایی که مغفول مانده، بپردازیم.

شاید خیلی از قاریان محترم با شیوه های اوج گیری از درجه 4و7 و8 (اکتاوی) آشنا باشند (احتمالا در عمل و بدون دانستن مباحث نظری آن) ولی امروزه شیوه اوج گیری درجه 5 (استفاده توسط استاد منشاوی و ...) هم کم کم معمول شده است (در بین منشاوی خوان ها).

 نغمه های ماندگار

البته دو مورد از شیوه های اوج گیری نیز توسط قاریان مصری مورد استفاده قرار گرفته است که تاکنون به قاریان محترم کشورمان معرفی نگردیده است که برای نخستین بار معرفی میگردد... 

الف- شیوه اوج گیری از درجه 6

ب-شیوه اوج گیری از درجه 7 در بیات 

بنابراین به طور خلاصه شیوه های اوج گیری متداول و غیر آن در نه مورد تقسیم بندی میگردد که عبارتند از:

 1- از درجه 4 در بیات

2- از درجه 4 در راست

3- از درجه 5 در بیات

4- از درجه 6 در سه گاه

5- از درجه 7 در راست

6- از درجه 7 در بیات

7- از درجه 7 در بیات (با کمک بیاتین)

8- از درجه 8 (اکتاوی) در بیات

9- از درجه 10 در بیات

1-اوج گیری از درجه 4 در بیات

در این روش، از درجه چهارم بیات اولیه، بیات جدیدی آغاز می گردد. 

این روش، شیوه زیاد پرکاربردی در میان قاریان مصری نیست از جمله قاریانی که از این روش استفاده نموده اند می توان اساتید: محمود خلیل حصری، عبدالباسط محمد عبدالصمد، عبدالعزیز عکاشه، محمد احمد بسیونی و ... را نام برد.

مثال صوتی

 از تلاوت حج و بلد استاد عبدالباسط عبدالصمد به حجم 1 مگابایت

http://s6.picofile.com/d/4c51408c-fa85-449c-8061-4c2c18918854/Rise_from_note_4_at_Baiat_Abdolbast.mp3

2-اوج گیری از درجه 4 در راست

در این روش از درجه چهارم بیات ابتدایی، راست اغاز می گردد. 

این روش، نسبت به روش قبل در میان قاریان مصری و ایرانی معمول تر و کاربردی تر است. از جمله قاریانی که از آن استفاده نموده اند می توان به اساتید: حمدی محمود الزامل، محمد احمد شبیب، راغب مصطفی غلوش، محمد طنطاوی، محمد احمد بسیونی، عبدالفتاح علی طاروطی و ... را نام برد.

مثال صوتی  

از تلاوت سوره انعام استاد راغب غلوش به حجم 1 مگابایت

http://s3.picofile.com/d/9da34dbd-7fbc-427f-af62-d0055edc6572/Rise_from_note_4_at_Rast_Ghalvash.mp3

3-اوج گیری از درجه 5 در بیات

در این روش از درجه پنجم بیات اولیه، بیات جدیدی شروع می گردد. 

استفاده از این روش نادر می باشد.

مثال صوتی 1

 از تلاوت سوره توبه استاد محمد صدیق منشاوی به حجم 1.1 مگابایت

http://s3.picofile.com/d/7baf7776-ab88-4d33-8e07-edf71c1b8bbc/Rise_from_note_5_at_Baiat_Menshavi.mp3

مثال صوتی 2

از تلاوت استاد سوره حجر استاد سعید عبدالصمد الزناتی به حجم .4 مگابایت

http://s3.picofile.com/d/2a54c3ed-7385-4991-8b12-788652bd37d3/Rise_from_note_5_at_Baiat_Zanati.mp3

مثال صوتی 3:

 یکی دیگر از مثال های صوتی آن می توان به تلاوت بینظیر و ماندگار سوره کهف 46-74 اثر استاد محمد رفعت اشاره نمود که استاد در فراز ششم این تلاوت، از درجه پنجم بیات، بیات جدیدی را آغاز می نماید که میتوان آن را اوج گیری از درجه 5 دانست. البته ایشان در فراز بعدی در بیات فرود آمده و در فراز هشتم این بار اکتاو بیات را میگیرد و در واقع اوج گیری را به شیوه اکتاوی تغییر میدهد.

دریافت فایل صوتی استاد رفعت به حجم 2.1 مگابایت:

http://s6.picofile.com/d/14f4ac60-b0e6-421b-a6f7-1f01b6bea91c/Rise_from_note_5_at_Baiat_Refat.mp3

4-اوج گیری از درجه 6 در سه گاه

این روش، شیوه ای مناسب برای قاریانی است که نوع درجه 4، برای تلاوت آنها پایین و شیوه اکتاوی برای آنها بالا می باشد. (معرفی ابتکاری این شیوه برای اولنی بار در نغمه های ماندگار)

از جمله قاریانی که آن را به کار برده اند می توان اساتید: راغب مصطفی غلوش، سید متولی عبدالعال و ... نام برد. 

در این روش از درجه 4 بیات ابتدایی، راست شروع میشود و سپس از درجه سوم راست، سه گاه  آغاز می گردد. بقیه مقامات هم درجه با سه گاه اجرا می گردند.

(در روش اوج گیری از درجه شش، قاری در مرحله اول از درجه 4 بیات وارد رست می گردد (تا اینجا روش اوج گیری درجه 4 در رست میباشد که همه با آن آشنا هستند) و در مرحله دوم ، با انجام یک مدگردی از رست به سه گاه منتقل میگردد که این تعویض باعث افزایش دو درجه ای سطح تلاوت می گردد که در واقع، در مجموع دو مرحله مدولاسیون، اوج گیری از درجه شش محقق میگردد. همچنین بقیه مقاماتی که پس از مقام سه گاه استفاده میگردد، از درجه شروع مقام سه گاه آغاز خواهند شد.

البته در برخی از تلاوتها مانند تلاوت سوره انعام استاد شحات انور یا تلاوت انعام استاد راغب غلوش، پس از تکمیل ردیف های مختلف رست (و استفاده از اوج مقام رست) انتقال انجام میگیرد. ولی در برخی از تلاوتهای استاد سید متولی عبدالعال این اوج گیری سریعتر (ماندن استاد در مقام رست کوتاه است) اوج گیری اجرا میشود.

برای مثال یکی از تلاوت های استاد سید متولی عبدالعال (چون این روش در تلاوت های ایشان بیشتر از بقیه قراء مشاهده می گردد) از سوره آل عمران انتخاب شده است.

حجم فایل 0.9 مگابایت - لطفا جهت دریافت بر روی قسمت های حرفی کلیک نمایید.

http://s3.picofile.com/d/f20b041e-5eef-459c-852e-0a9316b9fe43/Rise_from_note_6_at_Rast_Segah_Saiied_motavalli_abdolal_2.mp3)

مثال صوتی 2:

از تلاوت سوره انعام - رشت استاد شحات انور به حجم 2.1 مگابایت

تذکر بسیــــــــــــــار مهم:

بعد از انتقال به مقام سه گاه، اوج گیری شش درجه ای استاد تکمیل میگردد. (قبل از ورود به سه گاه، اوج گیری به شیوه درجه 4 در رست میباشد)

http://s3.picofile.com/d/1ff85a20-4495-4897-95c4-bfa927c6dd4f/Rise_from_note_6_at_Rast_Segah_to_Hejaz_to_Baiat.mp3

5-اوج گیری  از درجه 7 با استفاده در راست

این شیوه در تلاوت استاد شحات بسیار معمول است.

در این روش از جنس راست که تا درجه  7 بیات اکتاو اول ادامه یافته، اکتاو اساسی در مقام راست آغاز می گردد.

مثال صوتی

از تلاوت قصص قصار- اصفهان استاد شحات انور به حجم .6 مگابایت

http://s3.picofile.com/d/72a14284-72cf-4dd5-ae22-edc1ed05268f/Rise_from_note_7_at_Rast_Rast_Shahhat.mp3

6-اوج گیری از درجه 7 در بیات

در این شیوه بسیار نادر، قاری پس از ورود به راست از درجه 4 بیات ابتدایی، از درجه 4 راست (درجه 7 در مجموع)، اکتاو اساسی را در مقام بیات آغاز مینماید.

مثال صوتی از تلاوت سوره واقعه استاد محمد احمد بسیونی به حجم .8 مگابایت

http://s3.picofile.com/d/234b90d5-7bf7-4b38-a397-a1733de70dd3/Rise_from_note_7_at_Rast_Baiat_Basyooni.mp3

7-اوج گیری از درجه 7 در بیات (با کمک بیاتین)

در مطلب قبلی روش اوج گیری از درجه 7 در بیات با فایل صوتی از تلاوت استاد محمد احمد بسیونی توضیح داده شد. که در این روش از راست به عنوان واسطه استفاده می گردد.

در روش دیگر از روش اوج گیری از درجه 7 در بیات، می توان با دو مرتبه استفاده از نغمه بیاتین (روش اوج گیری استاد عبدالباسط) به این هدف رسید و بدین ترتیب بدون واسطه راست از درجه 7 در بیات، اکتاو اساسی را آغاز نمود.

مثال صوتی

تلاوت استاد عبدالباسط به حجم 1.1 مگابایت:

http://s6.picofile.com/d/f86f4e97-a12e-4be6-a506-13d360115524/Rise_from_note_7_at_Baiat_Abdolbaset.mp3

8-اوج گیری به شیوه اکتاوی (از درجه 8)

اسلوب غالب بر تلاوت قاریان کشور مصر از قدیم الایام، شیوه اکتاوی بوده است. در این شیوه، در پایان اکتاو مقدماتی، اکتاواساسی شروع میگردد.

مثال صوتی

 از تلاوت فرقان حاقه استاد مصطفی اسماعیل به حجم 1.2 مگابایت

http://s6.picofile.com/d/9f0eefcd-164d-4455-b283-5f64cea9fb22/Rise_from_note_8_Oktav_at_Rast_Baiat_Mostafa.mp3

9-اوج گیری از درجه 10 

این روش مخصوص استاد عبدالباسط است به طوری که ایشان در تلاوت های دوره جوانی به خاطر بهره مندی از صدای توانمند، قادر بود از روش اوج گیری چهار درجه ای در بیات، به تعداد سه مرتبه استفاده نماید که مجموعا به میزان ده درجه اوج گیری مینمود.

مثال صوتی

از تلاوت مریم تکویر استاد عبدالباسط به حجم 2 مگابایت

http://s3.picofile.com/d/35b087a6-0a11-4ede-abeb-e98dbe0b3f34/Rise_from_note_10_at_Baiat_Baiat_Baiat_Abdolbaset.mp3

نویسنده و محقق:احسان اعتباریان - اصفهان

---

*پاورقی اوج گیری اکتاوی

برخی قاریان از شیوه اکتاوی در تلاوت استفاده مینمایند ولی برای رسیدن به اکتاو از فرم رایج پیروی ننموده اند و مانند استاد محمد صدیق منشاوی که با بهره برداری از سه بار مدولاسیون، به یک اکتاو اوج گیری می رسد.(استفاده از اوج گیری سه مرحله ای)

مطابق ساختار زیر:

1-انتقال از درجه 4 بیات به راست

2- انتقال به بیات در یک پرده بالاتر

3- استفاده از بیاتین برای افزایش سه درجه دیگر

 که در مجموع یک اکتاو اوج گیری میگردد.

توضیح:

این نوع از اوج گیری شاید نوعی دور سر گرداندن لقمه محسوب شود ولی باعث ایجاد تنوع در سبک تلاوت قاری شده است ولی در هر حال برای مقلدین استاد، در مسابقات قرآن که زمان محدود است، می تواند مشکل ساز باشد.

دریافت فایل صوتی استاد منشاوی به حجم 1 مگابایت :

http://s3.picofile.com/d/c9335341-5d44-411c-b2e4-f14a95d6e8bd/Rise_from_note_8_Oktav_at_Rast_Baiat_Menshavi.mp3

به عنوان نمونه دیگر، استاد سعید عبدالصمد الزناتی در تلاوت سوره حجر خود، برای اوج گیری به میزان یک اکتاو از پنج مرتبه انتقال و مدگردی استفاده نموده است (اوج گیری پنج مرحله ای) که به شرح ذیل میباشد:

1-انتقال به بیات ثانویه از درجه 5 بیات ابتدایی

2-انتقال هم درجه از بیات به راست (در همان درجه شروع راست)

3-انتقال از راست به سه گاه در دو درجه بالاتر

 4-انتقال هم درجه از سه گاه به راست (در همان درجه شروع سه گاه)

 5-انتقال از راست به بیات در یک درجه بالاتر

دریافت فایل صوتی استاد زناتی به حجم 1.4 مگابایت :

http://s3.picofile.com/d/7f385973-5f6a-4bbb-bda7-04413c7ecd9d/Rise_from_note_8_Oktav_Multi_Stage_Zanati.mp3

---

معرفی سه اپلیکیشن حرفه‌ای برای آموزش مقامات تلاوت و ترتیل

برنامه مدرسه تلاوت 1 (استاد مصطفی اسماعیل) در کافه بازار:

https://cafebazaar.ir/app/com.anarstudio.recitingschoolone

برنامه مدرسه تلاوت 2 (استاد محمد صدیق منشاوی) در کافه بازار:

https://cafebazaar.ir/app/com.anarstudio.recitingschooltwo

برنامه مدرسه ترتیل (استاد محمد صدیق منشاوی) در کافه بازار:

https://cafebazaar.ir/app/com.anarstudio.tartilschoolone

اگر تمایل به کسب اطلاعات بیشتر و یا حتی دریافت آثار داشتید به آدرس های زیر مراجعه نمائید

کلیه اطلاعات مورد نیاز برای دریافت کتاب ‌ها در کانال قاریان حرفه ای در تلگرام و ایتا و ایستاگرام ارائه شده است

صفحه اینستاگرام قاریان حرفه‌ای [ مدرسه تلاوت ]  

صفحه تلگرام قاریان حرفه ای

صفحه ایتا قاریان حرفه ای

مرکز معرفی و پخش کتابهای آموزشی صوت و لحن تلاوت؛ اگر مایل بودید عضو شوید!